Halfjaarlijkse gebitscontroles en tijdige behandeling bij problemen lijken misschien vanzelfsprekend, maar dat is voor veel mensen in Nederland niet het geval. ‘De mondzorg zit al jaren niet meer in basispakket van de zorgverzekeringen en dat veroorzaakt grote problemen voor mensen die geen of heel weinig geld hebben’, vertelt de pas 23-jarige Hassanzadeh over de aanleiding voor haar initiatief. ‘Je zou misschien denken dat wat tandsteen of een gaatje niet het einde van de wereld is, maar tandsteen blijft groeien en gaatjes worden groter. Zonder behandeling kunnen gebitsproblemen leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, bijvoorbeeld chronische hoofdpijn en problemen met je zicht. De pijn kan mensen remmen in hun dagelijks functioneren en de concentratie aantasten. Dat kan er vervolgens toe leiden dat iemand zijn werk niet goed meer kan doen, zijn baan kwijtraakt en uiteindelijk misschien zelfs zijn huis. Ook als het gaat om mentaal welzijn is de impact van gebitsproblemen groot. Uit schaamte voor een slecht gebit gaan mensen contacten uit de weg en kunnen ze in een isolement raken. Kortom, iets wat heel klein begint, kan extreem grote gevolgen hebben.’ Het belang van toegankelijke mondzorg moet je volgens Hassanzadeh dus absoluut niet onderschatten.

Iets terugdoen voor de Nederlandse samenleving

Hassanzadeh is als kind met haar familie als vluchteling uit Afghanistan naar Nederland gekomen. ‘Ik ben me altijd erg bewust van de kansen die we hier hebben en die ik heb gegrepen. Daar ben ik heel dankbaar voor, want het had ook heel anders kunnen lopen. Ik wil graag iets terug doen voor de samenleving.’ Tijdens haar studie bij ACTA kwam ze Khalilzada tegen, die net als zij uit Afghanistan komt. Ze bleken niet alleen hun achtergrond en een passie voor hun vak te delen; ook hij had de wens om iets terug te doen. Samen besloten ze in de praktijk die Khalilzada startte na zijn afstuderen, ‘Een Eerlijke Glimlach’ op te zetten.

Steun uit verschillende hoeken

‘Ons plan was eerst om alleen de hoognodige behandelingen te doen om mensen pijnvrij te maken, om op die manier zoveel mogelijk mensen te kunnen helpen, en geen vervolgbehandelingen. Dus gebitsreiniging, poetsvoorlichting, gaatjes vullen, tanden opbouwen en kiezen trekken’, schetst Hassanzadeh. ‘We hadden een noodpotje gespaard voor de materiaalkosten voor enkele heftige gevallen die wel een uitgebreidere behandeling nodig zouden hebben. Via mijn tweede scriptiebegeleider Alice Grasveld van The Healthy Teeth Foundation, die heel enthousiast was over ons plan, kwam ik in contact met Dokters van de Wereld. Die organisatie is ons financieel gaan ondersteunen en regelde ook sponsoring door Prodent in de vorm van honderd gratis tasjes met tandenborstel, tandpasta en poetsinstructie voor onze patiënten. Na een filmpje van LVTV Leidschendam Voorburg, dat massaal gedeeld werd, ging het hard. De Rotary Voorburg en serviceclub Inner Wheel zegden steun toe, en ook de gemeente Leidschendam-Voorburg omarmde het initiatief.’ Door al die steun konden Hassanzadeh en Khalilzada ook meer uitgebreidere behandelingen doen zoals (her)-wortelkanaalbehandelingen.

‘Het selecteren van de patiënten was lastig. We kregen overweldigend veel aanmeldingen, ook door alle aandacht op sociale media. Soms grappige verzoeken van mensen die graag facings of gebleekte tanden willen. Die vielen natuurlijk af. Maar er was ook een groep mensen die aangaf wel een tandartsverzekering te hebben, maar evengoed niet in staat was een behandeling te kunnen betalen. Ongeacht je verzekering blijf je een bepaald percentage zelf moeten betalen. Zeg je tegen die mensen op voorhand nee? Uiteindelijk hebben we gelukkig ook een deel van die mensen kunnen helpen.’

Positieve ervaring stond voorop

Hassanzadeh zette alles op alles om de hulp voor alle patiënten een positieve ervaring te laten zijn. Met iedere patiënt voerde ze vooraf telefonisch een gesprek, om de problemen in kaart te krijgen en mensen op hun gemak te stellen. ‘Ik vind het belangrijk dat we mensen niet alleen van de pijn afhelpen, maar ze ook het gevoel geven dat ze er niet alleen voor staan, dat ze niet vergeten zijn. Je alleen voelen is een van de ergste gevoelens die je kunt hebben. Mahdi en ik konden rekenen op de hulp van een klein clubje vrijwilligers die meedraaiden in het project. Voor iedereen heb ik vooraf een soort handleiding gemaakt met daarin uitleg over de patiënten, die naast geldgebrek bijvoorbeeld ook vaak kampen met psychische problemen. Hierdoor werkten we allemaal vanuit dezelfde uitgangspunten. Ik hoop dat onze aanpak en de behandelingen de patiënten hebben geholpen om met positiever gevoel naar de toekomst te kijken.’

Secondelijm als noodoplossing

‘We wisten vooraf dat we per patiënt langer de tijd moesten nemen dan normaal gesproken. Iemand komt niet binnen met één gaatje, maar meteen met tien. Er was bijvoorbeeld ook een patiënt die had geprobeerd om zelf haar gaatjes op te vullen met secondelijm. Zulk soort situaties vereisen meer behandeltijd. Het voorbeeld illustreert goed de wanhoop van mensen’, aldus Hassanzadeh. De inzet was om uiteindelijk 100 patiënten te helpen, ervan uitgaande dat er gemiddeld een uur per patiënt nodig zou zijn en vanuit de gedachte: liever 100 mensen goed helpen dan een groter aantal maar half. Dat is Hassanzadeh en Khalilzada gelukt.

Iedereen heeft recht op mondzorg

De reacties achteraf waren overweldigend. Sommige mensen barstten zelfs in tranen uit, nadat ze van hun pijn verlost waren. Hassanzadeh: ‘De voldoening die het geeft om te kunnen helpen is voor mij onbetaalbaar. Ik hoop met dit project anderen te inspireren en de overheid te laten inzien hoe nodig het is dat de mondzorg weer in het basispakket komt. Totdat het zo ver is, hoop ik dat we in de toekomst ons project steeds minimaal één maand per jaar kunnen doen. Ook hoop ik dat andere tandartspraktijken ons voorbeeld willen volgen. We kregen aanvragen vanuit heel het land, van Drenthe tot Noord-Brabant, dus de nood is overal heel groot.’

Volgend jaar rondt Hassanzadeh de master Tandheelkunde af en wil ze aan de slag gaan als tandarts. Daarnaast wil ze vrijwilligerswerk blijven doen. ‘Ik zou ooit ook graag naar Afghanistan willen gaan om daar hulp te verlenen, maar de situatie is daar nu onveilig. Uiteindelijk maakt het niet uit waar ter wereld ik me kan inzetten, want iedereen heeft recht op mondzorg’, zegt ze tot besluit.