‘Ik kwam Modou tegen op een strand, een paar dagen nadat ik mijn veldwerk in Senegal begon. Hij vertelde me dat hij een worstelaar was. Pape ontmoette ik rond dezelfde periode. Pape en Modou wilden het allebei een carrière maken in de sport. Ik volgde de sportieve tocht van beide twintigers,’ vertelt Mark Hann.

‘Met Modou liep ik een aantal maanden mee. Hij was een licensed worstelaar die twee keer per dag trainde om professional te worden. Pape volgde ik op zijn voetbalschool. Veel van de voetballers met wie hij speelde, zijn naar het buitenland vertrokken. Pape dacht dat hij de volgende zou zijn. Van dichtbij maakte ik mee hoe beide mannen omgingen met de ontberingen en uitdagingen in de dagelijkse realiteit van Dakar, Senegal.’

Veldwerk

Hann deed zijn etnografische veldwerk met aspirant-voetballers en aspirant-worstelaars in Dakar. Hij onderzocht de constructie van mannelijkheid in een veranderende stad waarin het steeds moeilijker is om als man financieel zorg te dragen voor een gezin en daarmee op traditionele wijze mannelijkheid uit te dragen. Tegen een achtergrond van voortdurende economische crisis en torenhoge werkloosheid zoeken steeds meer Senegalese jongemannen naar mogelijkheden om te verdienen aan hun atletisch potentieel en zo sociaal en economisch succes behalen.

De twee sporten lijken op het eerste gezicht tegenstelde trajecten van mobiliteit te vertegenwoordigen. Waar voetbal gezien wordt als modern en transnationaal, wordt worstelen gezien als ouderwets, spiritueel en lokaal.  Mobiliteit wordt dus verschillend verbeeld en geproduceerd door de lens van deze twee sporten. Hann laat echter zien dat deze werkelijkheid vaak verschilt van deze idealen en dat beide sporten het lokale, etnische en op familie waarde gebaseerde leven op allerlei wijzen verbinden aan globale, moderne processen.

Neoliberale subjectiviteit

Aan de hand van levens en ervaringen van deze en andere jonge mannen, beargumenteert Hann dat sport in Senegal een terrein is waar een vorm van neoliberale subjectiviteit wordt gecreëerd. De vergelijking tussen voetbal en worstelen verschaft twee verschillende maar complementaire verslagen van hoe dit in de praktijk in zijn werk gaat.

Hann: ‘Uit mijn veldwerk blijkt dat de twee sporten wijzen op het heterogene en tegenstrijdige karakter van neoliberalisme in Senegal. Ik laat zien hoe sport fungeert als terrein voor de productie van neoliberale subjectiviteit (de ‘athlete-self’), in het bijzonder door de disciplinering van en investering in het lichaam. Tijdens het volgen van Pape en Modou zag ik dat het nastreven van de sportdromen een project is waarin familie, fantasie en individueel handelen essentieel zijn.’

De promotie van Mark Hann is onderdeel van het ERC-project GLOBALSPORT onder leiding van prof dr. Niko Besnier. Op 19 december vindt er een KNAW-symposium plaats over Afrikaanse voetballers, mannelijkheid en uitbuiting. Hann en Besnier zijn twee van de sprekers die avond. Meer info: https://www.knaw.nl/nl/actueel/agenda/globalisering-en-sport-een-afrikaans-perspectief.

Promotiegegevens

Mark Hann: Sporting Aspirations: Football Wrestling, and Neoliberal Subjectivity in Urban Senegal.
Promotor is prof. dr. N. Besnier. Co-promotor is prof. dr. S. Narotzky (Universitat de Barcelona).

Tijd en locatie

De promotie vindt plaats op donderdag 20 december om 10.00 uur.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.