Systemische bankcrises kunnen zware gevolgen hebben en worden vaak gevolgd door langdurige recessies. In dergelijke crises nemen regeringen en centrale banken actief maatregelen om de financiële stabiliteit in stand te houden en productiedalingen te beperken. Er is echter felle discussie over de vraag of zulke maatregelen wel doeltreffend zijn, waarbij met name herkapitalisatie (door de overheid gefinancierde ondersteuning) de laatste tijd vaak onderwerp was van kritiek. Recente voorbeelden van ondergekapitaliseerde banken die zulke ondersteuning hebben ontvangen zijn ABN Amro en de Royal Bank of Scotland.

Verkorten van recessies

Voor zijn proefschrift analyseerde Homar interventiemaatregelen van regeringen en centrale banken op zowel macro- als microniveau. Op macroniveau onderzocht Homar hoe verschillende maatregelen de duur van een recessie beïnvloeden, terwijl hij zich op microniveau concentreerde op de effecten van herkapitalisatie van banken op kredietverlening door banken, financiering en de kwaliteit van activa.

Door gegevens van diverse overheids- en financiële instellingen, waaronder het IMF en de Europese Commissie, te verzamelen en te vergelijken, kwam Homar tot de conclusie dat recessies vaak langer duren wanneer noodlijdende banken blijven opereren terwijl ze ondergekapitaliseerd zijn. ‘Zulke banken worden in veel gevallen zombiebanken die beperkt krediet verstrekken aan nieuwe kredietnemers maar leningen aan insolvente kredietnemers blijven vernieuwen om de opname van de verliezen uit te stellen. Dit leidt tot een inefficiënte toewijzing van middelen, wat zich uit in een langere recessie,’ zegt Homar. ‘Mijn onderzoek wijst uit dat herkapitalisatie van noodlijdende banken deze problemen aanzienlijk vermindert en de verwachte duur van de recessie bijna halveert. Andere maatregelen zoals liquiditeitssteun en garanties voor verplichtingen van banken lijken minder effectief.’

Opschoning van de balans

Naast het voorkomen van een langdurige recessie worden geherkapitaliseerde banken ook sneller weer gezond, aldus Homar. ‘Wanneer banken worden geherkapitaliseerd verstrekken ze meer krediet, trekken ze meer deposito’s aan en kunnen ze meer lenen op de interbancaire markt. Ze schonen ook hun balans op.’ Homar wijst erop dat deze effecten zich alleen voordoen wanneer het bedrag van de herkapitalisatie groot genoeg is. ‘Banken die een relatief kleine kapitaalinjectie krijgen ten opzichte van hun tekorten reageren anders: ze beperken hun kredietverlening en krimpen hun activa in, waarschijnlijk om hun kapitaalratio te verbeteren, en hebben ook te maken met een uitstroom van deposito’s.’

Hoewel herkapitalisatie effectief de duur van recessies als gevolg van bankcrises verkort, vormen de kosten en baten ervan nog wel grond voor verdere analyse, aldus Homar. ‘Hoewel ik de kosten en baten niet expliciet tegen elkaar heb afgezet, kan redelijkerwijs worden verondersteld dat als de duur van een recessie met herkapitalisatie wordt verkort en vervolgens meer groei wordt gerealiseerd, de belastinginkomsten ook zullen toenemen, en zodoende de kosten van de maatregel compenseren. Als regeringen het bovendien slim aanpakken, zullen zij zelf ook profiteren van de investering die zij doen door ondergekapitaliseerde banken te ondersteunen.’

Promotiedetails

Timotej Homar: Intervention in Systemic Banking Crises. Promotoren zijn prof. dr. A.W.A. Boot en prof. dr. S.J.G. van Wijnbergen.

Tijd en locatie

De promotie vindt plaats op woensdag 10 februari om 12.00 uur.

Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 229, Amsterdam