Het onderzoek van Esther Peeren concentreert zich op de relatie tussen de culturele verbeelding (literatuur, film, televisie, kunst) en maatschappelijke vraagstukken over identiteitsvorming, marginalisering en handelingsvrijheid. Op basis van theoretisch geïnformeerde analyses van de verhalen en beelden die in specifieke culturele objecten naar voren gebracht worden, laat ze zien hoe de culturele verbeelding zowel bijdraagt aan het vormen van de sociale realiteit als – al dan niet kritisch – op deze realiteit reflecteert.

Van 2018 tot en met 2023 geeft Peeren leiding aan het onderzoeksproject ‘Imaging the Rural in a Globalizing World’, waarvoor zij een prestigieuze Consolidator Grant van de European Research Council (ERC) verwierf. In dit project staat de onderbelichte invloed van globalisering op het platteland centraal. Met een team van promovendi en postdocs onderzoekt Peeren de cruciale rol die culturele verbeeldingen van het platteland in literatuur, film en televisie spelen in het wel of niet zichtbaar maken van bepaalde aspecten van het hedendaagse plattelandsleven, en de invloed die dit heeft op hoe het platteland politiek gemobiliseerd kan worden. Het project vergelijkt culturele verbeeldingen in het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Nederland, China en Zuid-Afrika.

In eerder onderzoek richtte Peeren zich op het concept van spectraliteit, waarbij de metafoor van het spook of het spookachtige ingezet wordt om te verklaren hoe het verleden een actieve rol speelt in het heden en hoe bepaalde aspecten van de sociale realiteit bewust of onbewust onzichtbaar gemaakt worden. Haar monografie The Spectral Metaphor: Living Ghosts and the Agency of Invisibility (Palgrave Macmillan, 2014) laat zien hoe romans, films en televisieseries licht werpen op de complexe, maar vaak ook strategische manier waarop ongedocumenteeerde migranten, bedienden, helderzienden en vermiste personen laveren tussen zichtbaarheid en onzichtbaarheid. 

Breed perspectief

Als hoogleraar Cultural Analysis richt Peeren zich in onderwijs en onderzoek op de vergelijkende en interdisciplinaire analyse van cultuur vanuit een breed geesteswetenschappelijk perspectief. Het gaat daarbij vooral om de vraag hoe hedendaagse cultuur, inclusief populaire cultuur, wordt benaderd, geanalyseerd en getheoretiseerd. Daarnaast wil Peeren de aandacht vestigen op de vele manieren waarop culturele uitingen kunnen bijdragen aan hedendaagse maatschappelijke en politieke debatten.

Over Esther Peeren

Na doctoraalstudies Engels en Literatuurwetenschap aan de RUG en een M.St. in Women’s Studies aan de University of Oxford promoveerde Peeren in 2005 bij de Amsterdam School for Cultural Analysis (ASCA). Haar proefschrift werd in 2008 gepubliceerd als Intersubjectivities and Popular Culture: Bakhtin and Beyond (Stanford University Press). Sinds 2006 is ze werkzaam aan de UvA, achtereenvolgens als universitair docent Literatuurwetenschap, universitair hoofddocent Globaliseringsstudies en universitair hoofddocent Literary and Cultural Analysis. Peerens onderwijs wordt geleid door haar onderzoek en is gericht op het ontwikkelen van de vaardigheid om culturele objecten en theoretische concepten met elkaar in dialoog te brengen, zodat theorieën niet alleen toegepast worden op objecten, maar de analyse van de objecten ook bijdraagt aan theorievorming.

Van 2013 tot en met 2017 was Peeren vice-directeur van het Amsterdam Centre for Globalisation Studies (ACGS), waar ze naast het ontwikkelen van onderzoeksbeleid ook het Research-MA keuzevak ‘Going Global’ opzette. Sinds 2013 is ze vice-directeur van de Amsterdam School for Cultural Analysis (ASCA), waar ze zich met name bezighoudt met de promovendigemeenschap. Samen met Jeroen de Kloet is Peeren series editor van de boekenreeks ‘Palgrave Studies in Globalization, Culture & Society’ (Palgrave Macmillan). Ook is ze lid van de redactieraad van de boekenreeks ‘Thamyris/Intersecting: Place, Sex, and Race’ (Brill) en het online journal Collateral: Online Journal for Cross-Cultural Close Reading.