Xavier Moonen doet onderzoek naar instrumentontwikkeling voor het herkennen van Licht Verstandelijke Beperkingen (LVB), communicatie met mensen met een verstandelijke beperking - onder andere in verhoorsituaties - en naar het doen van wetenschappelijk onderzoek door mensen met een verstandelijke beperking.

Als hoogleraar gaat Moonen zich richten op het ontwikkelen van screeningsinstrumenten om (functioneren op het niveau van) LVB te kunnen herkennen. Hij doet daarbij onderzoek naar de kwaliteit van de diagnostiek en naar nieuw te ontwikkelen diagnostische instrumenten om de aard van de gedragsproblemen en de protectieve factoren van een jeugdige of jongvolwassenen met LVB in beeld te kunnen brengen. Aansluitend zal Moonen onderzoek gaan doen naar de voorwaarden om te komen tot adequate hulp en ondersteuning voor jeugdigen en jongvolwassenen met LVB, naar de kwaliteit van gerichte preventieve en behandelinterventies en de ontwikkeling van evidence-based interventies.

Moonen is sinds 1985 werkzaam bij Koraal Groep Sittard, een organisatie die advies en ondersteuning biedt aan mensen met een beperking of belemmering op verstandelijk, lichamelijk en/of psychosociaal gebied. Hij begon daar als orthopedagoog en GZ-psycholoog voor jeugdigen en jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking (LVB) en is daar sinds 2006 beleidsadviseur en praktijkopleider. Daarnaast is Moonen vanaf 2008 onderzoeker en docent bij de afdeling Pedagogiek en Onderwijskunde aan de UvA. Sinds 2014 is hij tevens bijzonder lector ‘Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking’ bij Zuyd Hogeschool Heerlen. Moonen is voorzitter van de Raad van Advies van het Landelijk Kenniscentrum LVB. Daarnaast vervult hij diverse functies als docent, opleider en lid van besturen, commissies, tuchtcolleges en adviesraden.